po ile
  • nie tyle…, co…

    1.10.2007
    1.10.2007

    Dzień dobry Państwu!

    Mam małe pytanie. Czy używając w zdaniu nie tyle, zawsze trzeba później zastosować ile, czy może to być co? Słownik poprawnej polszczyzny podaje, że nie tyle…, co… jest niepoprawne, natomiast 4-tomowy słownik języka polskiego dopuszcza tę formę. Jak jest naprawdę i czy obie te wersje różnią się czymś zasadniczym?

    Kłaniam się,

    Andrzej Nowakowski

  • Nikodem Dyzma

    17.02.2024
    17.02.2024

    Dzień dobry,

    chciałbym zapytać o pochodzenie imienia i nazwiska jednej z najbardziej znanych polskich postaci literackich — Nikodema Dyzmy. Otóż istnieje apokryficzny tekst zwany „Akta Piłata” lub „Ewangelią Nikodema”, w którym pojawia się imię tzw. „dobrego łotra” (skruszonego przestępcy ukrzyżowanego wraz z Chrystusem). Brzmi ono „Dyzma”. Ten fakt brzmi zadziwiająco w kontekście imienia i nazwiska antybohatera z powieści Dołęgi-Mostowicza. Czy autor chciał tak na koniec końców rozgrzeszyć złoczyńcę polskiej polityki, czy to po prostu zbieg okoliczności?

  • Odmiana imienia Kawhi
    28.09.2017
    28.09.2017
    Szanowni Państwo,
    chciałem się do Państwa zwrócić z pytaniem o wzór odmiany oraz sposób zapisu imienia amerykańskiego koszykarza, które w podstawowej formie brzmi Kawhi Leonard (imię wymawiane jest „Kałaj”). O ile odmiana nazwiska jest dość oczywista, tak imię sprawia drobne kłopoty. Będę wdzięczny za wyjaśnienie tej kwestii.

    Z pozdrowieniami,
    Michał
  • odmiana nazwisk dwuczłonowych
    3.07.2013
    3.07.2013
    Dzień dobry,
    zastanawia mnie kwestia odmiany nazwiska dwuczłonowego, które nosi mój znajomy. Z tego, co wiem, [wynika, że] należy odmieniać oba człony, chyba że pierwszy człon stanowi rodowe zawołanie. Jak należy zatem postąpić w przypadku nazwiska Natzke-Kruszyński, w którym pierwszy człon nie jest zawołaniem, gdyż oba człony to nazwiska po rodzicach? Zgodnie z powyższym poprawnym wydaje się Natzkego-Kruszyńskiego, ale taka odmiana brzmi dla mnie nieco pretensjonalnie.
    Bardzo dziękuję za odpowiedź.
  • odpowiedź i temat
    6.05.2008
    6.05.2008
    Proszę o wyjaśnienie zasady użycia wielkiej litery po dwukropku w przypadku redagowania odpowiedzi do zadania matematycznego i tematu lekcji. Który zapis jest poprawny: „Odpowiedź: zostało 128 kg jabłek” czy „Odpowiedź: Zostało 128 kg jabłek”? „Temat: wiosna w ogrodzie” czy „Temat: Wiosna w ogrodzie”?
    Pozdrawiam
  • oglądnąć i lubić
    27.08.2002
    27.08.2002
    Drodzy Państwo!
    Uprzejmie proszę o odpowiedź na nurtujące mnie od długiego czasu pytania. Czy można używać słów: oglądnąć czy jednak lepiej obejrzeć, lubieją czy lubią? Wiem, że być może pytania są tendencyjne, ale zaczynam mieć wątpliwości, czy czasem nie poprawne???
    Z poważaniem Mariusz.
  • O pisowni szczególna teoria względności, ogólna teoria względności itp.
    31.05.2019
    31.05.2019
    Szanowni Państwo,
    w jaki sposób (jakimi literami) należy zapisywać nazwy koncepcji czy teorii naukowych? Czy na przykład powinno się pisać Szczególna Teoria Względności czy szczególna teoria względności? Czy jakieś znaczenie ma to, czy nazwa teorii/koncepcji jest ugruntowana w literaturze przedmiotu czy nie? Czy znaczenie ma to, czy nazwa jest długa (trzy wyrazy i więcej) czy krótka? Czy taką samą zasadę przyjmuje się dla nazw koncepcji/teorii w języku polskim i obcym, np. angielskim?
  • Pauza dialogowa a myślnik
    14.09.2018
    14.09.2018
    Zetknąłem się kiedyś z opinią, że pauzy ( — ) używa się jako kresek dialogowych, a półpauzy (–) do pozostałych fragmentów, gdzie niezbędny jest myślnik. Stosuję tę zasadę konsekwentnie, gdyż w mojej opinii dialogi zyskują na czytelności (wypowiedzi bohatera nie mieszają się z wtrącenia narratora), ale nie wiem, na ile jest to przyjęta zasada w język polskim. W powieściach bardzo rzadko widzę ten zabieg. Poniżej daję przykład (wymyślony naprędce, aby zobrazować zasadę).

    Judyta chwilę się zastanowiła.
    — Czy naprawdę uważasz, że ktokolwiek zauważa różnicę między półpauzą a pełną pauzą w tekście? — zapytała Adama. — Moim zdaniem dajesz tylko dodatkową robotę DTP, a czytelnik po kontekście odróżni wypowiedzi narratora od wypowiedzi bohatera – jak my teraz”.


  • Plaza San Giovanni – zadrzewiony czy zadrzewiona?
    24.06.2004
    24.06.2004
    Witam Państwa.
    Interesuje mnie, jakie są zasady dostosowywania w języku polskim rodzaju czasowników, przymiotników itd. do używanych rzeczowników obcojęzycznych. Na przykład plac to po hiszpańsku czy włosku Plaza. W związku z tym czy dom stoi przy zadrzewionym Plaza San Giovanni, czy też przy zadrzewionej Plaza San Giovanni? Chodzi mi o sytuacje, gdy z uzasadnionych względów świadomie nie tłumaczymy tego typu nazwy obcej.
    Dziękuję i pozdrawiam
    Agata Jankowiak
  • Podtytuły czasopism
    18.11.2015
    18.11.2015
    Szanowni Państwo,
    prosiłabym o informację, w jaki sposób zapisuje się podtytuły czasopism. Czy wszystkie człony powinny być zapisane wielkimi literami, np. Konteksty. Polska Sztuka Ludowa, czy wielką literą otwiera się tylko nowe zdanie, tj. Konteksty. Polska sztuka ludowa?
    Dziękuję za pomoc.
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego